ASIA TIMES by STEPHEN BRYEN – APRIL 29, 2021

Ba Sàm lược dịch

Ngày càng có nhiều khả năng Mỹ sẽ tham gia lại thỏa thuận hạt nhân JCPOA và đưa ra bất kỳ nhượng bộ nào mà Tehran muốn

Bằng hành động và lời nói của mình, Mỹ đã thể hiện rõ ràng rằng họ đang tìm kiếm một sự tái cơ cấu chiến lược ở Trung Đông với trọng tâm là biến Iran từ một kẻ thù thành bạn.

Nhóm của Tổng thống Joe Biden đang đàm phán với Iran về việc gia hạn sự tham gia của Hoa Kỳ trong Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA), không ảo tưởng rằng thỏa thuận này sẽ ngăn Tehran phát triển vũ khí nguyên tử.

Thật vậy, Tổng phụ trách Bộ chỉ huy trung tâm của Mỹ, Kenneth McKenzie, nói rằng thỏa thuận là sai sót, nhưng dù sao thì Mỹ cũng nên làm theo vì các đồng minh của họ ở châu Âu ủng hộ nó. Nói cách khác, JCPOA là một thỏa thuận tồi nhưng nó sẽ khiến các đồng minh của Mỹ hài lòng nếu Mỹ ủng hộ nó.

Nhưng ngay cả những gì McKenzie nói cũng khác xa những gì thực sự đằng sau chính sách của Biden. Trong khi chính sách của Mỹ tìm cách biến Iran từ kẻ thù thành đồng minh, chính sách này cũng cho rằng Mỹ cần phải cạnh tranh với Nga và Trung Quốc.

Trung Quốc vừa ký một thỏa thuận lớn kéo dài 25 năm với Iran công khai vi phạm các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc đối với Iran. Nga đã hỗ trợ Iran vì các lý do chính trị và chiến lược. Iran đã cung cấp bia đỡ đạn dưới hình thức Hezbollah và nhập khẩu lính đánh thuê cho cuộc nội chiến ở Syria, bảo vệ chế độ độc tài Alawite thiểu số và cho phép người Nga giữ các căn cứ của họ ở quốc gia đó.

Nếu không có sự hỗ trợ của Iran, người Nga sẽ phải đưa hàng nghìn binh sĩ Nga đến Syria, hoặc rời khỏi Tổng thống Syria, Bashar al-Assad.

Nga đang ở vị trí tương đối kém so với Iran vì những lý do khác ngoài Syria. Kể từ thời Czars, Nga đã tìm cách gây ảnh hưởng, nếu không muốn nói là kiểm soát Ba Tư. Đặc biệt, người Nga muốn có các căn cứ không quân và hải quân ở Iran và đến năm 2017 dường như đã thuyết phục được người Iran đi theo ý tưởng này.

Người Nga không nhận được gì

Nhưng đã có một phản ứng tiêu cực mạnh mẽ ở Iran với các thành viên hàng đầu của quốc hội phản đối các căn cứ. Iran đã lùi bước và người Nga kết thúc không thành công.

Trong khi đó, Iran đã trở thành một cường quốc mạnh trong khu vực được trang bị tốt với tên lửa và máy bay không người lái. Điểm yếu chính của Iran là lực lượng không quân, vốn là nơi trú ẩn của hầu hết các máy bay cũ. Theo JCPOA, hạn chế bán vũ khí thông thường cho Iran đã được dỡ bỏ vào năm 2020, nhưng cho đến nay vẫn chưa có thỏa thuận lớn nào đối với máy bay chiến đấu mới.

Với việc Trung Quốc hiện đang ở vị thế mạnh hơn nhiều, rất có thể Iran sẽ mua máy bay phản lực của Trung Quốc, có thể là máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ 5 Shenyang J-31. Nhưng ngay cả khi điều này xảy ra, phải mất vài năm nữa Iran mới có thể cải thiện đáng kể lực lượng không quân của mình.

Iran đang tiến xa trong việc xây dựng một trục quyền lực của người Shiite chạy qua Iraq, Lebanon và Syria. Khoảng 15% đến 20% dân số Ả Rập Xê Út là người Hồi giáo dòng Shiite, nhiều người trong số họ làm việc trong ngành dầu mỏ và tập trung dọc theo bờ biển phía đông của Ả Rập Xê Út.

• 2146. TỪ INF ĐẾN START: TRUMP KIỀM CHẾ TRUNG CỘNG – BIDEN THÌ … THẢ RÔNG?

• 2152. Nga, Trung Quốc hưởng lợi nếu Biden gia hạn hiệp ước hạt nhân chỉ vì muốn khác Trump

Trong khi Mỹ đang cố gắng bám trụ tại Iraq, người Iran liên tục tấn công các căn cứ của Mỹ bằng các cuộc tấn công bằng tên lửa và súng cối thông qua người đại diện của họ. Đồng thời, sự hậu thuẫn của Iran đối với người Houthis ở Yemen, những người đang ngày càng tiến gần đến việc đánh bại chính phủ Yemen thân Ả Rập Xê-út, có thể trao cho Iran và người Houthis quyền kiểm soát đối với điểm tắc nghẽn quan trọng của Biển Đỏ ở eo biển Bab el-Mandeb.

Đội của Biden ngay từ đầu đã quyết định thừa nhận rằng Houthis sẽ tiếp quản Yemen. Họ không giấu giếm chuyện đó. Và để đảm bảo rằng Ả Rập Xê-út không được bảo vệ tối đa có thể, Mỹ đã rút hầu hết hệ thống phòng không Patriot của mình ra khỏi nước này đồng thời di chuyển một tàu sân bay ra khỏi Vịnh Ba Tư.

Hơn nữa, việc chính quyền Biden lên án nhà lãnh đạo thực sự của Ả Rập Saudi, Mohammed Bin Salman, là một động thái chiến lược để báo hiệu cho Iran rằng Riyadh không còn là một người bạn quan trọng của Mỹ.

Không nghi ngờ gì nữa, Biden đang đánh một canh bạc lớn trong việc tìm kiếm mối quan hệ hợp tác với Iran. Canh bạc đó bao gồm việc Iran trở thành cường quốc hạt nhân.

Một sự răn đe đối với Israel

Điều này dường như không liên quan đến chính quyền Biden, không giống như những người tiền nhiệm của họ đã mềm mỏng về vấn đề kế hoạch hạt nhân của Iran. Điều mà chính quyền thực sự muốn ngăn chặn là Israel bắt đầu cuộc chiến với Iran về vũ khí hạt nhân.

JCPOA với sự tham gia của Mỹ đóng vai trò là biện pháp răn đe đối với Israel hơn là răn đe đối với chương trình vũ khí hạt nhân của Iran.

Người Israel hiểu rằng chính quyền Biden thù địch với lợi ích của Israel liên quan đến việc Iran có được vũ khí hạt nhân. Tuyên bố gần đây của Nhà Trắng nêu rõ rằng một nhóm của Israel đến Washington với bằng chứng mới về chương trình vũ khí hạt nhân của Iran sẽ không thuyết phục được chính quyền chống lại việc gia hạn tham gia JCPOA.

• 2435. Biden mất nhiều bạn bè và kiếm được những kẻ thù

• 2434. Ngoại trưởng Iran tiết lộ: John Kerry đã nói với ông ta về các hoạt động bí mật của Israel ở Syria

Ngày càng có nhiều khả năng Mỹ sẽ đăng ký lại JCPOA và đưa ra bất kỳ nhượng bộ nào mà người Iran muốn trong thỏa thuận này. Người Iran muốn các cuộc kiểm tra tối thiểu về vi phạm đối với chương trình hạt nhân của họ và để Mỹ và IAEA nhìn theo hướng khác, và đổi lại, sẽ không vội vàng thử bom – ít nhất là không trên lãnh thổ Iran.

Nhưng đồng thời, Iran sẽ tiếp tục tinh chỉnh đầu đạn hạt nhân phù hợp với tên lửa đạn đạo tầm trung của mình và sẽ tiếp tục nghiên cứu các phương tiện tái nhập cho các tên lửa đó. Nhưng một khi Iran có được những gì họ muốn từ Biden, người Iran sẽ không có khả năng dính vào bất kỳ thỏa thuận nào vì trên hết, Iran muốn trở thành một cường quốc hạt nhân.

Trong khi đó, Mỹ đang phải trả một cái giá quá lớn và sẽ kết thúc bằng một chiếc túi rỗng, vì đã từ chối các đồng minh và bạn bè lâu năm để gắn bó với Iran, một vị trí sẽ khiến chính quyền Biden trên thực tế đồng lõa trong việc hỗ trợ khủng bố của Iran, chủ nghĩa phiêu lưu địa chính trị và phát triển vũ khí hạt nhân.

Đáng buồn thay, không có dấu hiệu nào cho thấy các nhà hoạch định chính sách của nhóm Biden hiểu được hàm ý của chính sách liều lĩnh của họ.