2656. Thư từ nước Mỹ: “Thuốc quý” giúp người Mỹ không phát điên vì Covid-19 đang bị hủy hoại

Tiến sỹ Terry F. Buss – Chuyển ngữ: Đào Thuý | 25/07/2021

Bất chấp tầm quan trọng của hài kịch trong việc giúp người ta khỏi phát điên trong đại dịch Covid-19, có những kẻ tìm mọi cách để loại bỏ nó.

Hài kịch là liều thuốc giải cho cuộc sống khi người ta phải đối mặt với thiên tai, đói kém, chiến tranh và đại dịch. Những nỗi niềm khổ đau mà thảm hoạ gây ra cho con người sẽ được làm nguôi ngoai bằng tiếng cười khi thưởng thức một tiết mục hài lý thú, một cuốn phim hài hước, hay một bộ phim hoạt hình vui nhộn trên YouTube. Hài kịch chính là một phương thức giúp con người ta chống chọi trước những khổ đau, vất vả, vượt qua mọi thăng trầm trong cuộc sống để tồn tại.

Từ cách đây 2.000 năm, bắt đầu từ thời Ai Cập cổ đại cho đến những bộ phim hài ngày nay trên Netflix, con người luôn đề cao tác động của những vở hài kịch trong việc xoa dịu và chữa lành những nỗi đau tinh thần, đặc biệt khi đại dịch xảy ra.

William Ward, một giáo sư giảng dạy lịch sử cổ đại, tuyên bố rằng hầu hết các bức tượng Ai Cập cổ đại đều mang khuôn mặt đang mỉm cười! Ông cũng cho rằng đối với người Ai Cập, làm tình và say rượu khiến người ta thấy vui vẻ. Chẳng phải ai cũng thấy vậy sao!

William Shakespeare, nhà viết kịch vĩ đại bậc nhất phương Tây, đã phải chứng kiến việc Nhà hát Globe của ông ở London đóng cửa vào năm 1592 vì dịch hạch hoành hành liên miên. Ông bắt đầu làm thơ để kiếm sống và giữ chân khán giả của mình. Ấn phẩm thơ được cho là đầu tiên của ông là bài thơ tự sự Venus và Adonis. Bài thơ kể về câu chuyện tình của nữ thần tình yêu, nàng Vệ Nữ xinh đẹp nhất mọi thời đại, về tình yêu đơn phương của nàng, về việc nàng đã cố gắng dụ dỗ chàng Adonis đẹp trai, người đã quay lưng lại sự cám dỗ chết người của nhục dục để tiếp tục làm người đi săn. Bài thơ này và các tác phẩm khác của Shakespeare, dù có phảng phất mùi vị của thương đau nhưng không thiếu sự hài hước, là nguồn an ủi cho những tâm hồn đau khổ của London khi một nửa dân số châu Âu không qua khỏi trong trận dịch hạch này.

Trong cuộc Cách mạng Mỹ, các tác phẩm châm biếm của Benjamin Franklin vào những năm 1770 đã mang lại cho ông biệt danh là “Cây hài đầu tiên của nước Mỹ”. Phong cách viết phản biện chính trị của ông là “làm cho người ta cười” nhưng phải “khiến cho người ta suy nghĩ”. Ông nổi tiếng với câu nói “Tất cả chúng ta (những người yêu nước) phải quyết sống mái bên nhau, bằng không từng người sẽ tận mạng”.

Ngày nay, các nghệ sĩ hài Mỹ tiếp tục truyền thống này qua các chương trình hài độc thoại, các chương trình trên podcast, chương trình trò chuyện truyền hình đêm khuya, viết hài cho tạp chí và các chương trình phim hài trên Netflix.

Đó là Trevor Noah, một người gốc Nam Phi và là người dẫn chương trình Daily Show với câu nói đùa tại Lễ trao giải Grammy, “Điều duy nhất đưa chúng ta lại với nhau đêm nay và cũng là điều duy nhất làm được việc này chính là Âm nhạc. Ý tôi là âm nhạc và vắc xin”. Anh còn nói thêm “Đến như Tổng thống Trump, người có thể thắng Sở Thuế vụ, thắng cả phong trào #MeToo và cuộc cải cách Ngôn ngữ Anh mà vẫn nhiễm Covid thì bạn khó mà tránh được. Vậy nên làm ơn hãy đeo khẩu trang vào.”

Đó là Jerry Seinfeld, với giá trị tài sản 1 tỷ đô la, là vua của thể loại phim hài. Trong thời gian diễn ra đại dịch, chương trình của ông với tên gọi “Comedians in Cars Getting Coffee”, với sự góp mặt của chính ông và mỗi tuần có một bạn diễn lần lượt là các nghệ sỹ hài nổi tiếng khác nhau thực hiện những cảnh quay tuỳ ứng không có kịch bản sẵn. Họ rong ruổi trên đường và thực hiện cuộc trò chuyện ngẫu hứng trong xe ô tô với ly café trên tay. Chương trình này đã tạo được tiếng vang lớn. Mặc dù loạt phim này được bắt đầu vào năm 2012, nhưng đã trở nên rất nổi tiếng trong thời gian diễn ra đại dịch.

Thư từ nước Mỹ: Thuốc quý giúp người Mỹ không phát điên vì Covid-19 đang bị hủy hoại - Ảnh 2.

Tuy nhiên, bất chấp tầm quan trọng của hài kịch trong việc giúp người ta khỏi phát điên trong đại dịch Covid, sẽ vẫn có những kẻ, vào chính ngay lúc này, không ngần ngại tìm mọi cách để loại bỏ hài kịch khỏi xã hội, và thay vào đó mang lại sự khó chịu và gây phiền muộn cho người khác. Đó là những kẻ được mệnh danh là “troll” – tìm mọi cách “xoá sổ” những người có quan điểm trái ngược với mình và cho mình cái quyền “tự kiểm duyệt”.

Những kẻ “troll” xâm nhập tất cả các nền tảng truyền thông xã hội từ Facebook, Twitter, YouTube đến Instagram. Chúng chính là những con virus Covid-19 mang hình người. Những diễn viên hài coi việc của mình là đùa cợt người khác chỉ để cho vui. Trái lại, những kẻ “troll” lại tấn công những người khác, cả trực diện và gián tiếp trên mạng bằng cách đăng tải những tuyên bố nhảm nhí, kích động hoặc xúc phạm với mục đích khiến người bị hại phải chịu đau đớn và tủi hổ tột cùng.

Các diễn viên hài và những kẻ “troll” đang đấu với nhau trong một cuộc chiến nhằm định hình nền hài kịch Mỹ. Những nghệ sỹ hài nhận thức rõ giá trị vốn có của hài kịch trong thế giới con người. Những kẻ “troll” lại có ý định đưa xã hội quay trở lại thời kỳ của Chủ nghĩa Thanh giáo ở Mỹ vào những năm 1700 – không nói đùa, không đọc sách (ngoại trừ Kinh thánh), không nhảy múa, không ca hát, không uống rượu, không chửi thề, không theo Công giáo, không có chỗ cho thổ dân da đỏ, không quan hệ tình dục và quan trọng là, tất cả phụ nữ đều là phù thủy.

Một tổ chức chính trị cực tả có tên gọi Media Matters, được tài trợ bởi các tỷ phú cánh tả và uỷ ban hành động chính trị, được thiết lập với mục tiêu hàng đầu là xoá sổ FoxNews, hãng truyền thông mang khuynh hướng trung hữu. Tổ chức Media Matters tuyển dụng một nhóm quan sát viên chuyên theo dõi tất cả các chương trình phát sóng của FoxNews để tìm ra những sơ suất. Rất dễ để nhận ra các thành viên của nhóm này: họ đều có đôi mắt mang hình viên đạn và dáng vẻ như người mất trí.

Trang web của tổ chức Media Matters đăng những câu chuyện bịa đặt hoặc phóng đại về những ngôi sao và những người làm chương trình của Fox, sau đó khuyến khích người ủng hộ của mình tẩy chay các công ty quảng cáo trên kênh Fox. Việc làm này đã phản tác dụng: Fox thu hút được nhiều quảng cáo hơn, bằng chứng thể hiện ngay trong thứ hạng của họ trong bảng xếp hạng các kênh báo chí Mỹ.

Ricky Gervase, một diễn viên hài đa tài, đã bị ép phải rời khỏi vai trò người dẫn chương trình Lễ trao giải Oscars hàng năm, vì anh đã nhiều lần dùng lối nói đùa châm biếm để nhằm vào các diễn viên và chính trị gia trong suốt chương trình: những kẻ “troll” không thích điều này. Sau đó Gervase lại dẫn Lễ trao giải Quả cầu vàng, vẫn tiếp tục phong cách mỉa mai của mình và anh đã phải nhận sự trả thù của những kẻ trolls. Vấn đề là sau khi Gervase không dẫn chương trình trao giải Oscars nữa thì lượng người xem giảm đi trông thấy. Những kẻ “trolls” đã “tự sút bóng vào lưới nhà”.

Thư từ nước Mỹ: Thuốc quý giúp người Mỹ không phát điên vì Covid-19 đang bị hủy hoại - Ảnh 4.

Kevin Hart, người luôn ở vị trí dẫn dầu trong số các nghệ sỹ hài độc thoại, mới gần đây đã bị loại khỏi vai trò dẫn chương trình Lễ trao giải Oscar vì những câu nói đùa trêu chọc cộng đồng LGBTQ +++ từ một thập kỷ trước đây. Những kẻ trolls đã buộc Hart phải xin lỗi nhiều lần và sau đó vẫn khiến anh mất việc. Hart là một người da đen và là người ủng hộ phe Dân chủ nhưng cả hai điều này đã không giúp anh miễn nhiễm trước các cuộc tấn công của những kẻ “troll” vì những câu nói đùa từ cách đây cả chục năm. Hart chia sẻ: “Bất kể chuyện gì đã xảy ra với bạn, tiếng cười sẽ khiến bạn quên đi những âu lo. Thế giới nên tiếp tục được phủ đầy bằng những tiếng cười”.

Diễn viên hài Bill Maher đã 27 năm là linh hồn của Chương trình hài kịch đêm khuya. Đây là một người theo chủ nghĩa tự do, thẳng thắn và chưa bao giờ giữ kẽ trong các phát ngôn của mình. Chương trình đầu tiên của Maher với tên gọi Politically Incorrect, đã được phát sóng trong suốt 10 năm. Sau đó, trong chương trình mới đây Real Time phát trên kênh HBO, Maher đã khởi động cuộc tổng tấn công vào cái gọi là “văn hoá xoá sổ”, “sự phải đạo chính trị”, và “sự thức tỉnh về bất bình đẳng xã hội”. Maher tuyên bố: với những gì mà văn hoá “xoá sổ” đang xoá xổ, chẳng mấy chốc sẽ đến ngày cả Chúa trời cũng sẽ bị những người này “xoá sổ”.

Các cuộc tấn công của Maher rất quyết liệt, trực diện, không chỉ trong việc bảo vệ quyền tự do ngôn luận mà còn nhằm ngăn cản phe Dân chủ chấp nhận sự ủng hộ từ những kẻ “troll”.

Một số diễn viên hài như Jerry Seinfeld và Chris Rock, người da đen, đã phản công lại những kẻ “troll”, đặc biệt là các trường đại học nơi sinh viên chìm sâu trong ý thức hệ về cái gọi là “phải đạo chính trị”. Seinfeld, Rock và nhiều người khác đã ngừng tham gia các chương trình hài kịch tại các trường đại học sau khi cả chương trình trực tiếp và trực tuyến bị gián đoạn liên tục vì sự phản đối của các sinh viên. Sinh viên ngày càng ít khiếu hài hước. Rock tin rằng chính “văn hoá xoá sổ” đã khiến cho con người suy giảm khả năng chấp nhận rủi ro, dẫn đến hậu quả là những vở hài kịch trở nên “ít vui nhộn” và “tẻ nhạt”. Những kẻ “troll” giành phần thắng.

Thư từ nước Mỹ: Thuốc quý giúp người Mỹ không phát điên vì Covid-19 đang bị hủy hoại - Ảnh 5.

Thế giới đang cùng lúc phải đối mặt cả đại dịch Covid-19 và cái gọi là “văn hoá xoá sổ” nên nhiều lúc khiến người ta cảm thấy như hai đại dịch song song đang cùng chạy đua để kết cục thế giới là chẳng còn gì trụ lại được. Chúng ta phải chiến thắng trong cả hai trận chiến: vượt qua đại dịch và xoá bỏ “văn hoá xoá sổ”. Hài kịch sẽ vẫn tiếp tục là món ăn tinh thần không thể thiếu của cuộc sống, cả trước, trong và sau đại dịch, như muôn đời nay vẫn thế. Như những lời bất hủ của đại danh hài Charlie Chaplin từng nói: “Mỗi ngày vắng tiếng cười là một ngày uổng phí”.