Người dân Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng tự lực là cốt tử để sống sót sau đại dịch.

THE DIPLOMAT by Luke Hunt – July 28, 2021

Bà Sàm lược dịch

Chính quyền Cộng sản ở Việt Nam có nguy cơ ngày càng bị gạt ra ngoài lề sau khi không ngăn chặn được sự lây lan của COVID-19. Các nhóm xã hội dân sự hiện đang chủ động chống lại đại dịch, trong bối cảnh những đợt phong tỏa khắc nghiệt tại các tỉnh phía nam.

Các nguồn tin ở thủ phủ phía nam – Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) cho biết những bác sĩ, y tá, nhà báo công dân, tình nguyện viên bệnh viện và các nhóm tín đồ tôn giáo đang tự tổ chức trực tuyến và trên thực địa những phần việc mà dịch vụ chăm sóc bệnh nhân và phân phối thực phẩm đang trong tình trạng kém cỏi.

• 2640. Covid-19: Phó chủ tịch phường giữ xe, miệt thị, dọa bắt dân, bảo “bánh mì là không thiết yếu, …

 “Tình hình thực sự đi xuống sau những nỗ lực ngăn chặn đáng kể”, một chuyên gia phân tích nghiệp vụ cho biết. “Tình hình thật tệ ở TP HCM, các tài xế xe cấp cứu phải chở bệnh nhân hấp hối chạy lòng vòng vì không ai nhận họ do bệnh viện đã kín chỗ”.

Việt Nam đã ghi nhận khoảng 115.000 trường hợp mắc COVID-19 và 524 ca tử vong, chủ yếu ở miền nam, với hơn 62.000 trường hợp được xác nhận chỉ tính riêng tại TP.HCM. Gần như tất cả các ca bệnh của Việt Nam được báo cáo là trong tháng vừa qua.

“Tôi khá tự tin trước những con số được báo cáo, chúng rất minh bạch,” chuyên gia phân tích nói trên cho biết. “Biến thể Delta, nó không ngừng [lây lan]… Còn tình hình triển khai vaccine thì thật ảm đạm.“

Trong số các vấn đề có ý nghĩa rộng lớn hơn chính là sự thiếu tin tưởng vào các phương tiện truyền thông nhà nước, trong hơn một năm đã trấn an dư luận về những nỗ lực của chính quyền để kiềm chế dịch bệnh, khi số ca mắc và tỷ lệ lây truyền vẫn tương đối thấp.

• 2583. Cách Việt Nam đánh mất lợi thế trước đại dịch

Nhưng việc chính phủ đã thất bại vì thiếu đặt hàng và dự trữ vaccine nhập từ nước ngoài và sự bùng phát mạnh mẽ của biến thể Delta đã làm xói mòn niềm tin vào một hệ thống vốn nổi tiếng với những mệnh lệnh theo kiểu quát tháo và trả thù những lời phàn nàn.

Chỉ có 0,4% trong số 96,5 triệu người Việt Nam đã được tiêm chủng đầy đủ, với 4,5% được tiêm mũi đầu tiên. Trong khi ở nước láng giềng Campuchia, quốc gia kém phát triển hơn, thì 27,5% dân số đã được tiêm chủng đầy đủ và 41,5% đã tiêm mũi đầu tiên.

Các hạn chế đi lại đã được công bố vào tháng 5 và lệnh cấm hoàn toàn được áp dụng cách đây một tháng.

Tại TP.HCM, lệnh giới nghiêm từ 6 giờ chiều đến 6 giờ sáng đã được đưa ra hôm thứ Hai tuần này. Truyền thông nhà nước trích lời Thị trưởng (Chủ tịch) Nguyễn Thành Phong khi ông cho biết cảnh sát tuần tra sẽ được đẩy mạnh và những người vi phạm sẽ phải chịu những hình phạt thích đáng, thậm chí là giam giữ trong những trường hợp chống đối.

Nhưng giống như Campuchia, nước đã phải chịu các biện pháp tương tự vào tháng 4 và tháng 5, các nhà chức trách ở Việt Nam, bao gồm cả quân đội, sẽ thấy rằng việc phong tỏa hầu như không thể được thực thi.

Các thành phố quá đông dân cư và những khu ổ chuột tại các nước đang phát triển chứa đầy những con người hoàn toàn là không được hưởng quyền tiếp cận không gian, siêu thị và các cơ sở y tế như ở phương Tây. Thiếu tủ lạnh trong gia đình có nghĩa là mọi người phải dựa vào thị trường thực phẩm tươi sống cho mỗi bữa ăn hàng ngày.

 “Ở đây mọi người đang gặp khó khăn, và nạn đói đang xảy ra do tình trạng phong tỏa Sài Gòn,” một tình nguyện viên sử dụng tên cũ của TP.HCM cho biết. “Chính phủ không giúp đỡ mà thay vào đó lại phạt những người đang cố gắng giúp đỡ người khác,” cô nói thêm, mô tả vai trò ngày càng tăng của các tổ chức xã hội dân sự (CSO).

Đó là “những bác sĩ dũng cảm, những người lên tiếng và chỉ trích chính phủ và các chính sách ngu ngốc của nó,” cô cho biết và bình luận thêm là “người dân Việt Nam không còn tin tưởng vào các phương tiện truyền thông chính thống nữa, nhưng họ tin theo các bác sĩ có ảnh hưởng trên mạng xã hội”.

• 2657. Covid: Lời ‘khẩn cầu’ tạo lối sống cho dân của một bác sĩ ở TP HCM gây tranh luận MXH

Cô cho biết một nhóm khởi nghiệp trực tuyến gần đây đã thu hút khoảng 260.000 thành viên trong tuần đầu tiên và được tư vấn miễn phí với các bác sĩ và nhân viên chăm sóc sức khỏe chuyên nghiệp.

Nhóm này cũng sử dụng như một kênh chuyên thảo luận và phân phối thực phẩm, qua đó những người thiếu đói có thể nhận được rau và thực phẩm khác miễn phí, “và trẻ em có thể được uống sữa miễn phí.”

Kiểu tự lực cánh sinh đó chưa bao giờ làm vừa lòng các quan chức ở Hà Nội xa xôi, nơi mà quyền lực tuyệt đối được sử dụng, thường phải tương ứng với liều lượng ngang nhau cùng chứng sợ hãi hoang tưởng.

Nhưng cũng có những dấu hiệu cho thấy một số người trong bộ máy hành chính đã lắng nghe thông cảm.

Trong những gì được mô tả như là một cử chỉ chưa từng có, các nhóm Cơ đốc giáo và Phật giáo đã kết hợp để tranh thủ sự hợp tác và cùng tham gia với các tình nguyện viên làm việc tại các bệnh viện TP.HCM.

“Điều này thật đáng kinh ngạc,” tình nguyện viên CSO nói.

“Lần đầu tiên, chính phủ đã cho phép họ làm điều đó.”

–

* Luke Hunt là phóng viên Đông Nam Á của The Diplomat và đã làm việc trong lĩnh vực báo chí hơn 25 năm. Theo dõi anh trên Twitter @lukeanthonyhunt