• Mỹ Hằng
• BBC News Tiếng Việt

1 tháng 12 2021

Tòa án Nhân dân thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk vừa ban hành văn bản ‘hủy quyết định hoãn chấp hành án phạt tù’ đối với nhà hoạt động Huỳnh Thục Vy – mà một số người gọi là nhà hoạt động cuối cùng tại Việt Nam hiện đang còn được tự do trong nước.

Trao đổi với BBC News Tiếng Việt từ thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk sáng 1/12, Huỳnh Thục Vy xác nhận thông tin này và nói rằng cô ‘hơi bất ngờ’, nhưng cũng đã chuẩn bị tinh thần ngồi tù, và ‘đang chờ’ chính quyền tới bắt.

BBC không thể liên lạc lại với Huỳnh Thục Vy vào chiều 1/12.

Sau đó, vào khoảng 16 giờ 30 cùng ngày, luật sư Đặng Đình Mạnh từ TP Hồ Chí Minh xác nhận với BBC rằng Huỳnh Thục Vy đã bị bắt.

Trong văn bản đề ngày 30/11/2021, Tòa án Nhân dân thị xã Buôn Hồ cho hay ‘trong thời gian được hoãn chấp hành án phạt tù, Huỳnh Thục Vy có ‘”hành vi vi phạm pháp luật, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội”.

Sau khi nhận tin này, ông Phil Robertson, Phó Giám đốc Châu Á, Tổ chức Human Rights Watch, nói:

“Một người mẹ của một con trai hai tuổi và một con gái năm tuổi đáng được ở cùng con chứ không phải ở tù, vì vậy hành động mới nhất này của cơ quan chức năng tỉnh Đắk Lắk là thái quá và không thể chấp nhận được.”

Ông này nhận định: “Thực ra, việc tạt sơn trắng lên lá cờ không nên bị coi là một tội, nên lẽ ra Huỳnh Thục Vy ngay từ đầu đã không bị bỏ tù.”

“Bản án tù của cô ấy chỉ đơn giản là sự trả đũa của chính phủ đối với một công dân thẳng thắn thực hiện các quyền của cô ấy,” ông Robertson nêu ý kiến.

Tuy nhiên, Huỳnh Thục Vy nói với BBC rằng cô không làm gì phạm pháp trong thời gian qua.

“Tôi hơi bất ngờ khi họ gửi quyết định bắt tôi khi con tôi chưa đủ 3 tuổi. Trong thời gian được hoãn chấp hành án tù, tôi không làm bất cứ việc gì gây tổn hại an ninh trật tự, ngoài việc ra khỏi nơi cư trú để phục vụ việc sinh hoạt. Họ đưa cái cớ đó ra để bắt tôi. Việc bắt này trước sau cũng phải đến nên tôi bình an đón nhận. Hai con tôi giờ cũng đã khỏe mạnh, đủ lớn rồi.”

“Việc ra khỏi nơi cư trú là vi phạm quy định, nhưng không thể sống bình thường mà không ra khỏi nơi cu trú. Ngay từ đầu tôi đã phản đối án phạt, phản đối việc bắt tôi, đó là thái độ chính trị của tôi. Còn họ có súng, có quân, họ đến cưỡng chế thì tôi phải đi thôi.”

“Tôi không làm gì vi phạm pháp luật chiếu theo công ước quốc tế. Tôi chỉ thể hiện quyền tự do biểu đạt của mình.

Từ vụ ‘xịt sơn lên quốc kỳ Việt Nam’

Huỳnh Thục Vy bị bắt năm 2018 sau khi cô xịt sơn lên lá cờ đỏ sao vàng của Việt Nam vào ngày quốc khánh 2/9.

Ngày 30/11/2018, Vy bị đưa ra tòa xét xử và nhận án 30 tháng tù giam với tội danh ‘xúc phạm quốc kỳ’. Sau đó cô được hoãn thi hành án tù do sinh con.

“Ngày quốc khánh của phía chính quyền, họ treo cờ trước nhà mẹ chồng mình. Tôi xịt sơn lên cờ để bày tỏ thái độ phản đối luận điều tuyên truyền của họ, rằng đây không phải ngày vui mừng của toàn quốc. Trước chế độ cai trị của cộng sản, người dân không vui vẻ hạnh phúc gì cả.”

“Thực ra việc xịt sơn này chỉ là cái cớ. Tôi đã hoạt động phản đối chính quyền trong 10 năm trở lại đây,” Huỳnh Thục Vy nói với BBC hôm 1/12/2021.

Giải thích hành động xịt sơn lên cờ Việt Nam, trong buổi trả lời phỏng vấn BBC hồi tháng 8/2018, Huỳnh Thục Vy cho hay: “Đối với người dân Việt Nam trong nước hiện nay, lá cờ đó như vật gì linh thiêng, bất khả xâm phạm, một bùa chú của Đảng Cộng sản Việt Nam.”

“Hành động xịt sơn của tôi lên lá cờ đó không xuất phát từ những suy nghĩ bồng bột, non nớt của người chưa hiểu chuyện. Mà tôi mong ước qua hành động đó khiến người dân bớt sợ hãi về những biểu tưởng của Đảng Cộng Sản Việt Nam, bớt cảm thấy nó nhạy cảm, linh thiêng.”

“Tôi cũng muốn qua đó thực hiện quyền tự do biểu đạt của mình. Vì hành vi của tôi đối với lá cờ là một phần của quyền tự do biểu đạt mà luật pháp quốc tế công nhận, bất chấp luật của Việt Nam có chấp nhận hay không.”

Phát biểu về trường hợp Huỳnh Thục Vy, ông Phil Robertson, Phó Giám đốc Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Quốc tế nói năm 2018: “Trong nhiều năm qua, Việt Nam đã tìm mọi lý do để trừng phạt Huỳnh Thục Vy vì sự đấu tranh không mệt mỏi cho nhân quyền và dân chủ của cô, và tuyệt vọng đến mức giới chức giờ phải vin vào sự việc tạt sơn lên lá cờ,”

“Việc đặt một biểu tượng quốc gia lên trên quyền lợi của dân tộc là sai lầm. Việc đưa Huỳnh Thúc Vy ra tòa và cuối cùng là vào chốn lao tù cho thấy Việt Nam rất tuyệt vọng trong việc ngăn chặn các nhà hoạt động để hạn chế ảnh hưởng của họ đối với xã hội và chính trị.”

Nhưng quan điểm chính thống coi Huỳnh Thục Vy là “phá hoại”.

Trang web của Công an Đắk Lắc năm 2019 có bài viết nói blogger Huỳnh Thục Vy là “đối tượng có những chiêu trò mỵ dân”, đáng bị lên án và trừng phạt.

Một số người gọi Huỳnh Thục Vy là nhà hoạt động cuối cùng của Việt Nam hiện vẫn đang được tự do trong nước.

Hơn 300 nhà hoạt động hiện đang ngồi tù với nhiều tội danh khác nhau, phổ biến là ‘tuyên truyền chống nhà nước’, ‘âm mưu lật đổ nhà nước’… theo các điều khoản của Bộ Luật Hình sự sửa đổi.

Huỳnh Thục Vy cho biết cô đã gửi hai con cho ông bà nội trông để các con không phải chứng kiến cảnh công an ập vào nhà bắt mẹ.

‘Tôi đã từng chứng kiến cảnh công an ập vào nhà bắt ba tôi khi tôi mới 8 tuổi. Do đó tôi không muốn các con của mình phải chứng kiến cảnh này.”

“Mình có thể tránh tù đầy trong vài thời điểm nào đó, còn đã xác định dấn thân đấu tranh thì rất khó. Khôn khéo, thông minh, gan dạ mà tránh được tù, thì Phạm Đoan Trang là 1 ví dụ điển hình. Chị Trang đã găp nhiều khó khăn, chạy trốn chỗ nọ chỗ kia, nhưng rồi chị vẫn bị bắt vào tù.

“Nhiều anh chị em khác đã làm nhiều cách để tránh tù đày. Nhưng khi khi đối diện với chế độ độc tài này, làm gì chỉ trích họ thì cũng chướng tai gai mắt họ. Cuối cùng họ sẽ bỏ tù chúng tôi để bịt miệng, để họ yên tâm ngồi trên đầu trên cổ người dân.

“Trong tù hiện nay có hơn 300 tù nhân lương tâm. Hầu như các anh chị em tranh đấu đã vào tù hết rồi. Còn mình Huỳnh Thục Vy chưa tù thôi. Đã dấn thân vào, đấu tranh bảo vệ nhân quyền tự do, cổ vũ dân chủ, bị chính quyền trù dập là phải đối mặt, không trốn tránh được. Hôm nay buộc phải đối mặt với nhà tù của Cộng sản Việt Nam, tôi cho rằng xứng đáng với cá nhân tôi.”

“Mọi người đều có một khoảng thời gian thuận lợi của riêng mình để đóng góp vào tiến trình đấu tranh cho dân chủ. Khi họ bị vô hiệu hóa thì lại có những anh chị em khác nổi lên để tiếp tục những công việc của người bị ngồi tù. Cuộc đấu tranh này cho cả 100 triệu người dân là rất khó khăn, đời người thì ngắn. Việc chúng tôi bị tù đày là tất nhiên và xứng đáng. Cuộc chạy này buộc phải là cuộc chạy tiếp sức mới thành công được,” Huỳnh Thục Vy chia sẻ với BBC.

LS Đặng Đình Mạnh sẽ là người giúp Huỳnh Thục Vy liên lạc với bên ngoài khi cô ngồi tù.

Con gái một tù nhân chính trị

Cha của Huỳnh Thục Vy, ông Huỳnh Ngọc Tuấn cũng từng là một tù nhân chính trị.

Ông ngồi tù 10 năm, từ 1992 – 2002 với tội danh “tuyên truyền chống nhà nước” theo điều 88 Bộ Luật Hình sự.

Trong thời gian chờ hầu tòa, Huỳnh Thục Vy vẫn tiếp tục đăng tải các bài viết thể hiện chính kiến về các vấn đề xã hội trên trang cá nhân.

Báo Công an Nhân dân ngày 1/12/2021 tường thuật: “Sau gần 3 năm được tạm hoãn thi hành án vì đang có thai và nuôi con nhỏ dưới 36 tháng tuổi, bị cáo Huỳnh Thục Vy buộc phải chấp hành thi hành án phạt tù 2 năm 9 tháng về tội “xúc phạm Quốc kỳ”.”

Tờ báo viết: “Theo cáo trạng, Huỳnh Thục Vy từng có một tiền sự, bị UBND tỉnh Quảng Nam xử phạt hành chính số tiền 85 triệu đồng về hành vi “Cung cấp, trao đổi, tuyên truyền đưa hoặc lưu trữ, sử dụng thông tin số để chống Nhà nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự”. Tuy nhiên, bị can vẫn chưa chịu chấp hành hình phạt này.”