3227. Chớ đặt cược vào sự kết thúc của Vladimir Putin

NEW YORK POST by Roger Boyes – March 30, 2022

Ba Sàm lược dịch

Cách đây gần 5 thập kỷ, tôi được cử đi công tác lần đầu tiên ở Moscow, với tư cách là phóng viên nước ngoài mới chân ướt chân ráo vào làm cho Reuters, và được nghe giữa tiệc chia tay trong quán rượu rằng tôi đã may mắn đến nhường nào. Các đồng nghiệp của tôi nói rằng, chắc chắn tôi sẽ được chứng kiến ​​sự kết thúc của Leonid Brezhnev, kẻ ác trong Điện Kremlin. Ái dà, cuối cùng thì hóa ra Brezhnev cuối đời vẫn y chang Brezhnev giữa triều đại của mình, giữa những chao đảo liên tục.

Giờ đây, cuộc chiến Ukraine, bùng nổ và tàn bạo, đang được phương Tây coi là cú hích cuối cùng của Vladimir Putin, biểu hiện man rợ của một chế độ đang điêu đứng. Tuy nhiên, cá cược của tôi là chúng ta đã đạt đến khoảng giữa triều đại Putin chứ không phải là cuối Putin. Và ngay cả khi chiến tranh kết thúc, nước Nga vẫn trở nên đen tối và tồi tệ hơn.

Phương Tây đưa ra ba giả định sai lầm về chính trị Điện Kremlin. Đầu tiên là các nhà lãnh đạo phải chịu trách nhiệm cá nhân và công khai, rằng “những sai lầm” trong cuộc chiến Ukraine sẽ phải là đề tài về Moscow tương đương  với Báo cáo Chilcot (cuộc điều tra về vai trò của Anh trong cuộc chiến Iraq – ND). Nó sẽ không xảy ra đâu. Mà nó cũng không có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy Putin sẽ mất hứng thú với chiến tranh trong và ngoài nước. Bạo lực làm nền tảng cho hệ thống cai trị của Putin, cho hình thái của nỗi sợ hãi trong ông ta, đã không bị cuộc xâm lược chế ngự. Cuối cùng, quyền chỉ huy của Putin đối với cảnh sát mật, tòa án và phương tiện truyền thông rất toàn diện nên việc tìm kiếm vật tế thần và né tránh những sai lầm của mình sẽ trở nên dễ dàng một cách đáng kể. Ông ta sẽ không bị đuổi khỏi vị trí quyền lực.

Hậu quả của vụ pháo kích vào trung tâm mua sắm Retroville bằng tên lửa của Nga ở Kyiv, Ukraine. Ngày 30 tháng 3 năm 2022. ZUMAPRESS.com

Cơn giận dữ của Vlad (*) sẽ kéo dài

Tuy nhiên, khi cuộc chiến ở Ukraine kết thúc, sự tức giận và thất vọng của Putin sẽ kéo dài và sẽ ảnh hưởng đến chính người Nga. Hãy sẵn sàng cho một cuộc Đại thanh trừng phiên bản năm 2022. Nó sẽ không khốc liệt như năm 1937 của Stalin, khi 680.000 người bị hành quyết, 116.000 người bị tống vào Trại cải tạo lao động (Gulag) và hàng nghìn người phải tự sát. Mọi người đều biết những gì sẽ xảy ra khi một thẩm phán kết án nạn nhân “10 năm tù mà không có quyền gửi nhận thư từ“, trong một phiên tòa trình diễn. Nó có nghĩa là tù nhân không có cơ hội sống sót. Putin có thể ngưỡng mộ Stalin, nhưng ngay cả khi ông ta cũng phải chấp nhận rằng một cuộc thanh trừng hiện đại phải trông hơi khác trước đây một chút. Cuối cùng, vào năm 2017, ông chính thức mở Bức tường Đau buồn ở Moscow để tưởng nhớ các nạn nhân năm 1937 của Stalin. Và không thể phủ nhận cách mà các cuộc thanh trừng đã làm tổn hại tâm lý của nước Nga và tất cả các xã hội hậu Xô Viết.

Tổng thống Nga đã thay ít nhất 8 tướng lĩnh và các dấu hiệu cho thấy đây mới chỉ là bước khởi đầu. AP

Nhưng sau cuộc chiến của Putin là cuộc thanh trừng của Putin và ông ta sẵn sàng nói ra những ngôn ngữ của những năm 1930. Ông tuyên bố rằng trong tháng này, phương Tây đang cố gắng châm ngòi cho một cuộc nổi loạn của dân chúng ở Nga. “Nhưng người dân Nga có thể phân biệt những người yêu nước thực sự với những kẻ khốn nạn và những kẻ phản bội và chúng tôi sẽ vạch mặt chỉ tên chúng.” Ông nói, Nga nên trải qua “quá trình tự làm sạch xã hội”. Putin phải viện đến những ngôn từ thô thiển khi tỏ ra căng thẳng với Emmanuel Macron đang lo lắng ngồi ghé mép ghế trong Điện Kremlin, ông đã so sánh Ukraine với một nạn nhân bị hãm hiếp, nhưng giờ đây nước này thường bị xáo trộn với những toan tính về thanh lọc quốc gia. Hiện đã có những vụ trục xuất cưỡng bức khỏi các thành phố của Ukraine, các mối đe dọa từ các tòa án quân sự, các công cụ của quyền lực kiểu Stalin.

Các cuộc thanh trừng của Stalin nhằm củng cố quyền lực của mình, vào thời điểm một số người trong Đảng Cộng sản đang mất niềm tin vào sự lãnh đạo của ông ta, không hài lòng về thảm họa của quá trình tập thể hóa nông nghiệp. Một đầu lĩnh của đảng là Sergei Kirov đã bị ám sát vào năm 1934 và một cuộc điều tra của cảnh sát mật đã cho thấy mạng lưới của những người chống đối Stalin. Đối với Lubyanka (chỉ trụ sở/ nhà tù của FSB – cơ quan an ninh Nga), đó là một cái chết chóng vánh từ sau tiếng gõ cửa đêm khuya. Putin cũng đang đáp trả những gì ông cho là từ những người chỉ trích trong nội bộ, đang khai thác khả năng kém cỏi của ông trong đánh giá tình hình.

Có những điểm tương đồng nổi bật.

Joseph Stalin lãnh đạo Liên Xô từ năm 1922 đến năm 1953. AP

Stalin từng chỉ trích các tướng lĩnh Hồng quân. Putin thì đã thay thế ít nhất 8 vị tướng và có các dấu hiệu cho thấy ông mới chỉ bắt đầu ra tay. Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu và từng là người bạn đồng hành đáng tin cậy khi đi săn đã biến mất khỏi tầm mắt. Một số người nói rằng ông ta đã đồng lên kế hoạch cho cuộc xâm lược mới nhất với các tướng lĩnh FSB cao cấp, hơn là tiếng kèn lệnh hàng đầu của quân đội, bởi những sự cố về hậu cần, thiếu sự chuẩn bị, nhầm lẫn về mục tiêu thực sự của cuộc chiến. Vì vậy, các sĩ quan FSB đã bị quản thúc tại gia. Những sĩ quan cao cấp trong quân đội và cảnh sát từng giữ gìn quyền lực cho Putin nay đang bị coi là vật tế thần của ông ta.

Một cuộc thanh trừng rộng rãi

Vì sợ rằng chiến dịch quân sự sẽ kích động phong trào trên toàn quốc đòi ngưng chiến, bản án tù cho nhà bất đồng chính kiến ​​Alexei Navalny đã được nâng lên. Các phương tiện truyền thông độc lập đang bị bóp nghẹt. Ít nhất 15.000 người đã bị bắt vì chỉ trích “chiến dịch” ở Ukraine. Đây không phải là những biện pháp tạm thời. Thay vào đó, chúng là một phần của một cuộc đàn áp rộng hơn và sâu hơn. Cuộc thanh trừng của Putin, giống như cuộc thanh trừng của Stalin, vượt xa giới tinh hoa bất mãn và xuống đến tầng lớp trung lưu, đến các trí thức, nhà viết kịch, bác sĩ. Nó đánh vào chính ý tưởng  cho rằng xã hội có thể được hiện đại hóa bằng sáng kiến ​​cá nhân; nó coi xã hội dân sự là một cách ngấm ngầm để phá hoại quyền lực.

Một chút ngạc nhiên là có một cuộc di cư của những người trẻ tuổi và thông minh đến Istanbul. Họ tin rằng Putin đã vi phạm một giao kết bất thành văn: họ sẽ chịu đựng các quy định khắt khe của ông về quyền tự do ngôn luận, để đổi lấy một vị trí thích hợp thoải mái, nơi họ có thể hoạt động như những nhà đổi mới công nghệ, kiếm đô la, tìm cách từ chối nghĩa vụ quân sự. Giờ đây, khi ngửi thấy mùi thanh trừng, họ thích chọn mở các quán cà phê Thổ Nhĩ Kỳ, giống như nhiều nhân vật chỉ trích Stalin đã từng thiết lập ở Paris.

Năm 1937 là một thảm họa đối với Liên Xô, nhưng Stalin vẫn tiếp tục cầm quyền cho đến khi qua đời vào năm 1953. Không chắc Putin có thể kéo dài thêm 16 năm nữa, khi ông 85 tuổi. Nhưng phương Tây phải tìm cách đối phó với một Putin không bao giờ chịu dừng bước, một nhà độc tài luôn tìm kiếm các cuộc chiến tranh nhỏ có thể thắng được và thậm chí có thể là một cuộc đọ sức lớn cuối cùng giữa thời kỳ tan chảy các khối băng ở Bắc Cực.

(*) Vlad: Bá tước Ma cà rồng Dracula (Wikipedia): “… vốn có biệt danh là Vlad Drăculea (hay Vlad Dracula trong tiếng Anh)”.

Có lẽ đây là một lối chơi chữ của tác giả, hàm ý xỉ vả Vladimir Putin.