Modern Diplomacy By  Bejoy Sebastian – June 11, 2022

Ba Sàm lược dịch

Mặc dù Việt Nam hiện là quốc gia thứ bảy mà Ấn Độ đã ký một thỏa thuận hỗ trợ lẫn nhau về hậu cần [quân sự], nhưng đây là thỏa thuận lớn đầu tiên mà Việt Nam ký với bất kỳ quốc gia nào. Ở đây, tôi cố gắng tìm ra bức tranh toàn cảnh hơn về chuyến thăm gần đây của Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ tới Việt Nam.

***

Vào thời điểm toàn bộ khu vực Đông Nam Á đang xôn xao với những nghi ngờ về động cơ tiềm ẩn của Trung Quốc trong việc mở rộng và cải tạo Căn cứ Hải quân Ream của Campuchia, nằm dọc theo Vịnh Thái Lan, thì Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh đã thực hiện chuyến thăm ba ngày tới nước láng giềng Việt Nam, nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao cấp đại sứ giữa hai quốc gia. Quan trọng nhất, trong chuyến thăm, là cả hai bên đã ký một thỏa thuận hỗ trợ hậu cần lẫn nhau để đảm bảo khả năng tương tác của các cơ sở và căn cứ quân sự của nhau.

• 2378. Việc tiếp cận Căn cứ Hải quân Ream của Campuchia có thực sự mang lại lợi ích cho Trung Quốc không?

Mặc dù Việt Nam hiện là quốc gia thứ bảy mà Ấn Độ đã ký thỏa thuận hỗ trợ hậu cần lẫn nhau về khả năng tương tác quân sự, song đây là thỏa thuận lớn đầu tiên mà Việt Nam ký với bất kỳ quốc gia nào. Kể từ năm 2016, Ấn Độ đã ký sáu hiệp ước hậu cần khác như vậy với các quốc gia như Nhật Bản, Úc, Pháp, Singapore, Hàn Quốc và Hoa Kỳ. Đây là một thỏa thuận mang tính bước ngoặt vì nó cho phép các tàu chiến, bao gồm cả máy bay quân sự, của các quốc gia ký kết tiếp nhiên liệu và cập cảng các căn cứ của nhau.

Tầm nhìn cao, chương trình nghị sự phong phú

Chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ diễn ra chỉ 4 tháng sau khi Bộ trưởng Bộ Ngoại giao của nước này, Tiến sĩ S. Jaishankar có chuyến thăm đầu tiên tới Philippines, một quốc gia quan trọng khác trong khu vực. Điều thú vị là cả Việt Nam và Philippines đều có tranh chấp hàng hải với Trung Quốc ở Biển Đông, trong khi quân đội Ấn Độ tiếp tục đối mặt với PLA (Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc) hiếu chiến của Trung Quốc ở biên giới Himalaya.

Chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ mang tầm nhìn cao rộng, bắt đầu bằng việc dâng hoa tưởng nhớ Hồ Chí Minh, người cha sáng lập và cựu Chủ tịch nước Việt Nam, tại lăng ở Hà Nội. Ông tiếp tục tổ chức một loạt các cuộc gặp song phương, bắt đầu với người đồng cấp Việt Nam, sau đó ông gặp Chủ tịch nước và Thủ tướng Chính phủ.

Bộ trưởng Ấn Độ cũng đã đến thăm các cơ sở huấn luyện quân sự của Việt Nam và bàn giao 12 tàu tuần tra cao tốc cho hạm đội hải quân của quốc gia thuộc ASEAN này, được đóng bằng khoản tín dụng và hỗ trợ kỹ thuật trị giá 100 triệu USD từ Ấn Độ, và dự kiến ​​sẽ sớm được triển khai dọc bờ Biển Đông (nguyên văn: Biển Nam Trung Hoa). New Delhi cũng đang trong giai đoạn cuối cùng của việc gia hạn hạn mức tín dụng 500 triệu USD nữa cho Hà Nội.

Ông Singh đảm bảo sự hỗ trợ đầy đủ của Ấn Độ cho lực lượng quân đội Việt Nam và ký một văn kiện quan trọng khác nhằm nâng cao phạm vi và quy mô hợp tác quốc phòng giữa hai nước, có tiêu đề “Tuyên bố Tầm nhìn chung về Quan hệ Đối tác Quốc phòng Ấn Độ-Việt Nam đến năm 2030”. Cả hai nước đều có quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện kể từ năm 2016, trong đó hợp tác an ninh là trụ cột quan trọng, cũng là thành phần chính trong chính sách ‘Hành động hướng Đông’ của Ấn Độ.

Một mối đe dọa chung

Một mối đe dọa chung quy mô lục địa gắn kết hai quốc gia này với nhau, khi họ ngày càng rơi vào tình trạng lãnh thổ bị Trung Quốc xâm phạm. Như tôi đã đề cập trước đó trong phần giới thiệu, các bài báo của phương Tây đưa ra cách đây vài ngày tuyên bố rằng, dự án căn cứ hải quân do Trung Quốc tài trợ ở Campuchia là dành cho “mục đích sử dụng độc quyền” của hải quân Trung Quốc, điều mà cả hai nước này đều phủ nhận. Dù sự thật là gì thì tin tức đó cũng phải có ảnh hưởng chiến lược đáng kể đến chính sách an ninh quốc gia của Việt Nam, có lẽ nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào trong khu vực.

Theo như những gì đã được thừa nhận công khai, Bắc Kinh hiện chỉ có một căn cứ quân sự ở nước ngoài, tại Djibouti, Đông Phi và đang hoạt động từ năm 2017. Sự hiện diện mới của Trung Quốc ở Vịnh Thái Lan, nếu thành hiện thực, sẽ đồng nghĩa với việc mở rộng đáng kể lực lượng hải quân của họ về tầm hoạt động, cung cấp một chỗ đứng chiến lược quan trọng cho Bắc Kinh trong vùng biển tranh chấp ở Ấn Độ – Thái Bình Dương.

Các tàu đánh cá và tàu thăm dò dầu khí của Việt Nam thường xuyên đối đầu với Trung Quốc ở Biển Đông, đặc biệt là gần quần đảo Hoàng Sa. Cảnh sát biển Trung Quốc và các nhóm được gọi là ‘dân quân biển’ của Trung Quốc cũng đã áp đặt ‘lệnh cấm bất hợp pháp’ đối với tàu thuyền Việt Nam đi vào vùng biển mà họ tuyên bố chủ quyền và liên tục quấy rối công dân Việt Nam, giống như họ đã làm với các công dân khác như người Philippines.

Các chuyên gia chiến lược hy vọng rằng Hà Nội cũng có thể là một khách hàng tiềm năng của tên lửa hành trình siêu thanh BrahMos do Ấn Độ sản xuất trong tương lai, giống như Manila, khả năng này còn được tăng cường nhờ sự chào đón nồng nhiệt đối với Bộ trưởng Ấn Độ tại Việt Nam.

Làm sáng tỏ qua góc nhìn vĩ mô

Theo quan điểm của Ấn Độ, việc tăng cường hợp tác quốc phòng với Việt Nam, quốc gia có bờ biển dài 3.260 km ở Biển Đông, sẽ có ý nghĩa về một vai trò ngày càng tăng trong bối cảnh an ninh của Đông Nam Á và rộng lớn hơn là Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Hơn nữa, cần lưu ý rằng khoảng 55% thương mại hàng hải của Ấn Độ đi qua khu vực này, khiến nó trở thành một vấn đề cốt yếu có tầm quan trọng về thương mại và kinh tế đối với Ấn Độ, cùng với các ý nghĩa chiến lược và an ninh.

Bối cảnh rộng lớn hơn về sự hiện diện rộng khắp của hải quân Mỹ trong khu vực, thách thức công khai mà Trung Quốc đặt ra đối với các quy tắc ứng xử trên biển đã được quốc tế thống nhất, và tất nhiên, vai trò trung tâm của ASEAN ở Ấn Độ – Thái Bình Dương khiến Việt Nam trở thành một bên quan trọng tại khu vực này, điều mà Ấn Độ không thể bỏ qua, đặc biệt là trong bối cảnh địa chính trị hỗn loạn hiện nay và những thực tế đang dần hé mở.

Việc Ấn Độ triển khai các tàu chiến của mình ở Biển Đông, hay nói cách khác là vùng lân cận trên biển của Trung Quốc, đã qua hơn hai thập kỷ, tính từ năm 2001. Sức mạnh và khả năng sẵn sàng hoạt động của một lực lượng hải quân giàu kinh nghiệm như Hải quân Ấn Độ có vẻ là tài sản lớn nhất mà New Delhi có thể sử dụng để bảo vệ các lợi ích quốc gia quan trọng của mình trong khu vực, hiện đang được thúc đẩy thêm bởi thỏa thuận hậu cần được ký kết mới đây.

Các nhà chiến lược quân sự của Ấn Độ nhận thức rõ những hậu quả tiềm ẩn của viễn cảnh hiện rõ về việc Trung Quốc kiểm soát hoàn toàn Biển Đông, tức là đến eo biển Malacca, nơi về cơ bản sẽ đưa hải quân Trung Quốc đến gần các quần đảo Andaman và Nicobar, và từ đó đến Ấn Độ Dương.

Ngày nay, khả năng quân sự ngày càng tăng của Ấn Độ, bao gồm cả tiềm năng hạt nhân, có đủ sức mạnh để tạo niềm tin cho các nước trong khu vực như một đối tác có trách nhiệm và đáng tin cậy, có thể đóng góp vào an ninh khu vực ở Đông Nam Á. Các cuộc diễn tập hải quân thường xuyên của New Delhi trong khu vực, bao gồm các chuyến thăm cảng định kỳ, các cuộc tập trận qua lại và các cuộc tập trận đa phương chung khác như ‘Milan’ và ‘Malabar’ (*) thể hiện rõ ràng quyết tâm và cam kết mạnh mẽ của Ấn Độ đối với một trật tự quốc tế dựa trên luật lệ.

(*) Hải quân Việt Nam tham gia tập trận MILAN 2022 tại Ấn Độ; Hải quân các nước Bộ tứ tham gia tập trận Malabar

Trên hết, với việc Trung Quốc gây mất an ninh chiến lược cho Ấn Độ trong khu vực lân cận của họ, thông qua các cuộc can dự gây rối trong dự khu vực, nói cách khác, tức là ở Nam Á và khu vực Ấn Độ Dương, thì sự hiện diện có đi có lại của Ấn Độ trong khu vực lân cận của Trung Quốc có thể là một mệnh lệnh tự nhiên, thêm một hình ảnh nữa góp vào chiến lược của Trung Quốc để nhận thức về một Ấn Độ đang trỗi dậy song song.