EAST ASSIA FORUM – Author: Abdul Rahman Yaacob, ANU – 5 September 2022
(Abdul Rahman Yaacob là ứng viên Tiến sĩ tại Trường Cao đẳng An ninh Quốc gia – NSC, Đại học Quốc gia Úc – ANU. Ông là một trong bốn Điều tra viên trưởng trong dự án vừa kết thúc về quan hệ quốc phòng Australia – ASEAN do NSC chủ trì và Trung tâm Nghiên cứu Quân đội Australia tài trợ. Một số thông tin cho bài báo này có được từ các cuộc phỏng vấn với các quan chức quốc phòng cấp cao của Campuchia).
Ba Sàm lược dịch
Căn cứ Hải quân Ream của Campuchia – một cơ sở ở Vịnh Thái Lan – trong những năm gần đây là chủ đề thu hút sự quan tâm của các cường quốc đang tranh giành ảnh hưởng ở Đông Nam Á.
Những nỗ lực của Trung Quốc để tiếp cận căn cứ này, lần đầu tiên xuất hiện vào tháng 7 năm 2019, sau khi tờ Wall Street Journal đưa tin về một thỏa thuận được cho là cho phép quân đội Trung Quốc sử dụng căn cứ.
Chính phủ Campuchia đã tạo điều kiện cho 70 nhà báo trong và ngoài nước có một chuyến thăm căn cứ hải quân để phản bác lại những phát hiện được đưa ra trong bài báo.
Bất chấp những nỗ lực của Campuchia nhằm xóa tan các cáo buộc về sự hiện diện quân sự của Trung Quốc tại Căn cứ Hải quân Ream, mối nghi ngờ vẫn tiếp tục gia tăng. Sau chuyến thăm của Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Wendy Sherman tới Phnom Penh vào năm 2021, chính phủ Campuchia đã đồng ý chuyến thăm của Tùy viên Quốc phòng Hoa Kỳ có trụ sở tại Campuchia. Nhưng chuyến thăm đánh dấu một xu hướng đi xuống trong quan hệ Mỹ – Campuchia, khi Sứ quán Mỹ tại Phnom Penh tuyên bố rằng các quan chức quân đội Campuchia từ chối cho tiếp cận đầy đủ căn cứ.
Một quan chức quốc phòng Campuchia, được phỏng vấn theo các Quy tắc Chatham House, đã cung cấp một bản tường thuật trái ngược về chuyến thăm của Mỹ. Để đáp ứng yêu cầu của thứ trưởng Sherman, chính phủ Campuchia đã thành lập Nhóm Công tác Điều phối để đáp ứng các yêu cầu của Tùy viên Quốc phòng Hoa Kỳ. Chuyến thăm bao gồm một cuộc họp kéo dài một giờ, thăm các tòa nhà mới được xây dựng, một xưởng hải quân do Australia hỗ trợ và việc xây dựng Trụ sở Chỉ huy Chiến thuật mới tại Koh Preab.
Ban đầu chuyến thăm diễn ra theo đúng kế hoạch, sau đó phái đoàn Hoa Kỳ yêu cầu được tiếp cận các khu vực nằm ngoài phạm vi của thỏa thuận cho chuyến thăm. Từ quan điểm của Campuchia, yêu cầu đột ngột tiếp cận các khu vực như vậy là vượt quá những gì đã thỏa thuận, đã thách thức chủ quyền và an ninh quốc gia của nước này – vì vậy họ từ chối yêu cầu của phái đoàn. Quan chức quốc phòng Campuchia đã lưu ý rằng, Hoa Kỳ sẽ phản ứng theo cách tương tự nếu một quan chức nước ngoài yêu cầu quyền tiếp cận không hạn chế vào Lầu Năm Góc.
Các quan chức Campuchia, tham gia vào nghiên cứu mới kết thúc gần đây, đã nhấn mạnh sự yếu kém của hải quân Campuchia trong việc thực thi an ninh hàng hải của vương quốc. Khả năng liên lạc giữa các tàu với nhau còn thiếu và Hải quân Hoàng gia Campuchia không thể theo dõi chuyển động và vị trí của các tàu hải quân Campuchia ở xa hơn trên biển. Căn cứ Hải quân Ream không có đủ cơ sở vật chất để đón các tàu chiến lớn đến thăm và vùng nước xung quanh quá nông để có thể tiếp đón các tàu hải quân lớn của nước ngoài. Các tàu hải quân nước ngoài đến thăm thường xuyên phải trú đóng tại Cảng thương mại Sihanoukville gần đó.
Dự án phát triển do Trung Quốc tài trợ được công bố gần đây về Căn cứ Hải quân Ream nhằm cung cấp cho Hải quân Campuchia các phương tiện và công nghệ để giải quyết những thiếu sót này. Dự án phát triển sẽ cải thiện các cơ sở y tế, đào tạo và sửa chữa 8 tàu hải quân Campuchia. Các cơ sở mới khác sẽ bao gồm các hệ thống liên lạc và giám sát, các cơ sở liên lạc và radar rất quan trọng cho việc liên lạc từ bờ với tàu tầm xa và để theo dõi vị trí của các tàu hải quân Campuchia trên biển. Vùng nước xung quanh căn cứ sẽ được khơi sâu hơn và các cầu cảng sẽ được xây dựng để cho phép các tàu chiến lớn hơn của nước ngoài cập cảng. Những phát triển này sẽ cho phép Campuchia tiếp nhận các tàu hải quân lớn hơn của nước ngoài đến thăm thiện chí hoặc huấn luyện tại căn cứ.
Quan chức Campuchia nói thêm rằng Trung Quốc đang tài trợ cho dự án phát triển mà không có bất kỳ điều kiện nào kèm theo. Trong các cuộc đàm phán, phía Trung Quốc hiểu rằng Campuchia sẽ không chia sẻ quyền kiểm soát Căn cứ Hải quân Ream, và Phnom Penh sẽ không đứng về phía nào trong cuộc cạnh tranh Mỹ – Trung.
Cùng một quan chức nói trên cũng lưu ý rằng Hoa Kỳ quan tâm sâu sắc đến căn cứ hải quân này. Khi vào năm 2020, Campuchia phá hủy một tòa nhà do Mỹ tài trợ gắn liền với căn cứ, Mỹ được cho là đã đề nghị xây dựng hai tòa nhà mới để đổi lấy quyền được chia sẻ đối với các bộ phận của căn cứ, nhưng Campuchia đã từ chối.
Có những lý do chính đáng mang tính tác chiến quân sự để Campuchia phát triển các cơ sở hải quân của mình và bằng cách cho phép Trung Quốc tài trợ cho việc phát triển căn cứ, Campuchia đang tận dụng các nỗ lực của Bắc Kinh để giành ảnh hưởng ở Đông Nam Á. Tuy nhiên, Phnom Penh nhận thức được tính nhạy cảm đối với căn cứ này và sự cần thiết phải đảm bảo rằng nó không bị các cường quốc nước ngoài sử dụng để làm tổn hại đến lợi ích của các quốc gia thành viên ASEAN.
Quan điểm này đã được thể hiện qua tuyên bố chung giữa Campuchia và Việt Nam vào tháng 12 năm 2021 – rằng không có thế lực thù địch nào được phép sử dụng các vùng lãnh thổ của họ để gây tổn hại đến an ninh của nhau. Các quan chức Campuchia được phỏng vấn nói rằng vị thế của họ không cho phép một cường quốc sử dụng Căn cứ Hải quân Ream để chống lại một cường quốc khác.
Khi sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc gia tăng, cơ hội mà Campuchia có thể thu lợi từ cuộc cạnh tranh giữa những nhà bảo trợ đang bị thu hẹp, trong khi phải chống lại áp lực từ các cường quốc lớn để đứng về phía nào đó.
Các nhà hoạch định chính sách của Campuchia nên cân nhắc điều này khi lập biểu đồ đường đi nước bước của Vương quốc qua vùng nước đầy biến động của sự cạnh tranh quyền lực lớn.
Liên quan:
basam.vet 
[…] […]
ThíchThích