Khi những thất bại quân sự của Nga ở Ukraine ngày càng gia tăng, Mỹ và các đồng minh nên nhắc nhở Trung Quốc về việc nước này cũng sẽ phải chịu mất mát.
Bloomberg by The Editors – 15 tháng 9, 2022
Ba Sàm lược dịch
Gặp Vladimir Putin tại Uzbekistan hôm thứ Năm, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố rằng quốc gia của ông “sẵn sàng làm việc với Nga, thể hiện trách nhiệm của các cường quốc và đóng vai trò hàng đầu để truyền đi sự ổn định và năng lượng tích cực cho một thế giới đang hỗn loạn”. Khi những thất bại quân sự của Putin ở Ukraine ngày càng gia tăng, Mỹ và các đồng minh nên nhắc nhở Tập về việc mối quan hệ đối tác đó có thể trở nên tốn kém như thế nào.
Kể từ khi Nga tiến hành cuộc xâm lăng vào tháng 2, Trung Quốc đã liên tục từ chối chỉ trích Putin hoặc gây áp lực buộc ông ta phải đàm phán để chấm dứt chiến tranh. Các quan chức Trung Quốc và các phương tiện truyền thông nhà nước đã khuếch đại thông tin sai lệch của Nga, đổ lỗi cho các biện pháp trừng phạt của phương Tây đã gây ra khó khăn trên diện rộng cho toàn thế giới đang phát triển. Các nhà xuất khẩu Trung Quốc đã lấp đầy khoảng trống do sự rút lui của các công ty phương Tây khỏi Nga, trong khi Trung Quốc mua một lượng lớn dầu và khí đốt của Nga với giá rẻ. Bất chấp sự cô lập của Nga, thương mại song phương của hai nước đã mở rộng hơn 30% trong tám tháng đầu năm nay.
Hai cường quốc độc tài có lợi ích chung. Họ chia sẻ cảm giác bất bình sâu sắc về lịch sử và mong muốn làm suy yếu ảnh hưởng của Hoa Kỳ và các liên minh trên toàn thế giới; trong cuộc gặp với Tập, Putin đã nguyền rủa những nỗ lực tạo ra một thế giới đơn cực như là thứ “xấu xa” và “hoàn toàn không thể chấp nhận được.” Đối với Trung Quốc, Nga là nguồn cung cấp năng lượng, hàng hóa và vũ khí tinh vi đáng tin cậy. Trung Quốc cũng được hưởng lợi từ sự bùng nổ chiến tranh ở châu Âu, điều này đã khiến ít nhất một số nguồn lực và sự chú ý của Hoa Kỳ chuyển hướng khỏi Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Đồng thời, Trung Quốc cũng lưu tâm đến những rủi ro của việc đi quá xa. Thương mại với Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu khác với Nga. Trong khi truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin rằng Tập cam kết hợp tác với Putin “trong các lĩnh vực như thương mại, nông nghiệp và kết nối”, Mỹ cho biết họ không thấy nỗ lực có hệ thống nào của Trung Quốc để chống lại các lệnh trừng phạt của phương Tây hoặc các biện pháp kiểm soát xuất khẩu công nghệ cao đối với Nga. Cho đến nay, Putin đã dựa vào Iran và Triều Tiên để cung cấp vũ khí có chất lượng đáng ngờ. Nhưng đối mặt với viễn cảnh sẽ tiếp tục có những bước lùi trên chiến trường Ukraine, và thậm chí là thất bại, Putin có thể sẽ tiếp tục tìm kiếm sự hỗ trợ công khai hơn từ Trung Quốc.
Phương Tây nên đảm bảo rằng Tập hiểu rõ cái giá phải trả của việc liên minh quá chặt chẽ với Putin. Ở mức tối thiểu, Mỹ nên tìm cách đóng băng sự ủng hộ của Trung Quốc đối với Nga ở mức hiện tại. Các cảnh báo từ Tổng thống Mỹ Joe Biden, rằng chớ có thách thức các lệnh trừng phạt của phương Tây, dường như đã phát huy tác dụng cho đến lúc này. Nếu các nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc gặp nhau như dự kiến tại hội nghị thượng đỉnh G-20 vào tháng 11, Biden nên nhắc lại những ranh giới đỏ đó và nhấn mạnh rằng các khoản đầu tư ngày càng tăng của Trung Quốc vào Nga có thể thúc đẩy các hình phạt mới của Mỹ. Các nhà lãnh đạo châu Âu nên củng cố thông điệp, nhắc nhở Tập về mức độ mà Trung Quốc đã thiệt hại khi ủng hộ Putin. Bị ảnh hưởng nặng bởi tình trạng trì trệ về bất động sản và tâm lý tiêu dùng, nền kinh tế Trung Quốc khó có khả năng bị gián đoạn thêm.
Mỹ cũng nên tăng cường quan hệ với các bên trong khu vực vốn bị đe dọa bởi một liên minh Trung-Nga có thể xảy ra. Mỹ nên tăng cường phối hợp quốc phòng với đồng minh khu vực thân cận nhất của mình là Nhật Bản và theo đuổi quan hệ đối tác sâu rộng hơn với Ấn Độ, quốc gia coi Nga là nguồn cung cấp dầu và vũ khí quan trọng, nhưng lại không yên tâm bởi sự phụ thuộc ngày càng tăng của Putin vào Trung Quốc, đối thủ địa chính trị hàng đầu của Ấn Độ. Các quốc gia như Việt Nam và các quốc gia Trung Á có lý do để thận trọng trong việc liên kết với một nước Nga yếu ớt và khó đoán, một Trung Quốc độc đoán hoặc cả hai. Cải thiện quan hệ với các nước này sẽ giúp làm suy yếu vị trí địa chính trị của cả Nga và Trung Quốc.
Không ai có thể mong đợi những động thái như vậy sẽ phá vỡ quan hệ đồng minh trên thực tế của Tập và Putin. Nhưng với sự cam kết, kiên nhẫn và thống nhất về mục đích, Mỹ và các đồng minh có thể hạn chế những gì Trung Quốc và Nga có thể làm để đe dọa sự ổn định toàn cầu.
basam.vet 