Xem từ: + 3622. Nguồn gốc COVID-19: Điều tra một “Tình trạng nghiêm trọng và phức tạp” bên trong Phòng thí nghiệm Vũ Hán (P.1); + 3633. Nguồn gốc COVID-19: Điều tra một “Tình trạng nghiêm trọng và phức tạp” bên trong Phòng thí nghiệm Vũ Hán (P.2); + 3637. Nguồn gốc COVID-19: Điều tra một “Tình trạng nghiêm trọng và phức tạp” bên trong Phòng thí nghiệm Vũ Hán (P.3)

Phòng thí nghiệm Vũ Hán ở trung tâm của những nghi ngờ về sự bùng phát của đại dịch đã trở nên rắc rối hơn nhiều so với những gì đã biết, các tài liệu được đưa ra ánh sáng bởi tiết lộ từ một nhóm của Thượng viện. Truy tìm bằng chứng, tạp chí Vanity Fair và báo ProPublica đưa ra cái nhìn rõ ràng nhất về một đơn vị sinh học đang gặp khủng hoảng.

PROPUBLICA   Katherine Eban, Vanity Fair, and Jeff Kao, ProPublica – Oct. 28, 2022

Ba Sàm lược dịch

“Phiên bản từ trò ‘xấu xa đậy lại’ của ĐCSTQ”

Vào mùa thu năm 2019, rắc rối đã xảy ra tại WIV (Viện virus học Vũ Hán), theo các tài liệu do Toy Reid tiết lộ.

Vào ngày 11 tháng 9 năm 2019, Nhóm Tuần tra Thanh tra số 15 của ĐCSTQ đã đến trụ sở chính tại Bắc Kinh của tổ chức mẹ của WIV, Học viện Khoa học Trung Quốc (CAS), để tiến hành một cuộc kiểm tra chính trị kéo dài hai tháng. Cuộc thanh tra là một phần của đợt truy quét thường kỳ lớn hơn đối với 37 tổ chức nhà nước. Theo trưởng đoàn thanh tra, mục đích của nó là để phát hiện bất kỳ “vi phạm kỷ luật chính trị, kỷ luật tổ chức đảng, kỷ luật đạo đức [tài chính], kỷ luật đối với quần chúng, kỷ luật công việc và kỷ luật trong đời sống cá nhân của một người”. Họ cũng đề phòng những trường hợp không đủ lòng trung thành với sứ mệnh của ĐCSTQ.

Các thanh tra viên Bắc Kinh đã xác định được hơn một tá “vấn đề chính yếu” tại CAS, trong số đó có một “ ‘khoảng cách diễn ra triền miên’ giữa các chỉ dẫn quan trọng của Tập Cận Bình về việc theo đuổi ‘phát triển nhảy vọt trong khoa học và công nghệ’ và thực tế CAS chấp hành các chỉ dẫn của Tập.” Tóm lại: không đủ tiến bộ, mặc dù đã có những thúc bách.

Một tuần trước đó, vào ngày 3 tháng 9, hơn 50 nhà quản lý và nhân viên tại WIV đã gặp nhau để thảo luận về một cuộc kiểm toán nội bộ sắp được thực hiện nhằm đánh giá kỷ luật chính trị, theo một công văn của chi bộ. Các nhà khoa học và người giám sát của họ đã phải đối mặt với sự soi xét ở mọi cấp độ.

Một dấu vết bằng chứng từ tình trạng suy sụp đó xuất hiện cho thấy WIV đang cố gắng giải quyết một cuộc khủng hoảng. “Đó là khi bạn bắt đầu thấy hoạt động ứng phó khẩn cấp,” theo Larry Kerr, cựu giám đốc văn phòng đại dịch HHS (U.S. Department of Health and Human Services – Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ).

Nó bắt đầu trong vòng 24 giờ sau khi bắt đầu kiểm tra CAS. Vào ngày 12 tháng 9, từ 2 đến 3 giờ sáng, bản báo cáo tạm thời (của Thượng viện Hoa Kỳ – xem từ phần 1, 2,3) cho biết, WIV đã gỡ bỏ Cơ sở dữ liệu về Mầm bệnh do Virus Sinh ra từ Động vật hoang dã, trong đó có hơn 15.000 mẫu từ dơi. Cơ sở dữ liệu đã từng là tài nguyên cho các nhà nghiên cứu trên toàn cầu. Một phần của nó được bảo vệ bằng mật khẩu, mà chỉ nhân viên WIV mới có thể truy cập được, trong đó chứa các trình tự gen chưa được công bố của beta-coronavirus từ dơi – là họ coronavirus của SARS-CoV-2 hiện nay. Quyền truy cập công khai vào cơ sở dữ liệu đó vẫn chưa được khôi phục.

Vào ngày 11 tháng 12, một nhóm các nhà nghiên cứu của WIV đã nộp đơn đăng ký bằng sáng chế cho một thiết bị lọc và chứa các khí độc hại bên trong một buồng sinh học, giống như những thiết bị mà viện này sử dụng để vận chuyển động vật bị nhiễm bệnh.

Các nhà nghiên cứu của Thượng viện Hoa Kỳ đã phân tích một loạt các hoạt động mua sắm và các đơn đăng ký bằng sáng chế, bản báo cáo tạm thời nói trên, và lưu ý rằng “WIV đã phải vật lộn để duy trì các  năng lực an toàn sinh học quan trọng tại các phòng thí nghiệm BSL3 và BSL4, vốn là những nơi có khả năng ngăn chặn lây nhiễm cao”. Vào ngày 11 tháng 12, một nhóm các nhà nghiên cứu của WIV đã nộp đơn xin cấp bằng sáng chế ở Trung Quốc cho một thiết bị lọc và chứa các khí độc hại bên trong một buồng sinh học, giống như những thiết bị mà viện này sử dụng để vận chuyển động vật bị nhiễm bệnh. Đơn đăng ký, mà tạp chí Vanity Fair và ProPublica đã xem xét, lưu ý rằng các ống dẫn khí bị lỗi trên thiết bị mang động vật có thể dẫn đến những rủi ro ở “nhiều giai đoạn” với các mầm bệnh lây qua không khí, và đã cảnh báo rằng một “thiết bị lọc hiệu quả cao ổn định” và khung chống ăn mòn đều trong tình trạng “khẩn cấp.” Năm sau, vào tháng 11 năm 2020, WIV đã nộp đơn xin cấp bằng sáng chế cho một hợp chất khử trùng mới mà tổ chức này cho rằng nó sẽ làm giảm “tác động ăn mòn đối với kim loại, đặc biệt là vật liệu thép không gỉ”, bản báo cáo tạm thời của Thượng viện cho biết.

Đơn xin cấp bằng sáng chế, trong đó liệt kê bảy nhà phát minh, bao gồm Yuan Zhiming, đã mô tả một cách sinh động các mối quan tâm liên quan đến chất khử trùng:

Sử dụng lâu ngày sẽ dẫn đến ăn mòn các thành phần kim loại như inox, từ đó làm giảm khả năng bảo vệ của… cơ sở nghiên cứu và thiết bị. Nó không chỉ có thể rút ngắn tuổi thọ sử dụng và gây thiệt hại về kinh tế mà còn dẫn đến việc thoát các vi sinh vật gây bệnh cao ra môi trường bên ngoài của phòng thí nghiệm, gây thiệt hại về người và tài sản và các vấn đề xã hội nghiêm trọng.

Theo lời của một nhà phân tích Trung Quốc, người làm cố vấn cho các công ty phương Tây, khi các quan chức Trung Quốc “mô tả giải pháp cho một vấn đề, đó là cách bạn tìm ra được điều gì đó đã xảy ra”.

Vanity Fair và ProPublica đã phân tích trang web của WIV và nhận thấy rằng có thể đã có một nỗ lực sau khi việc đã rồi để điều chỉnh lại các sự kiện của tháng 11 năm 2019. Vào ngày 11 tháng 11, WIV dường như đã cho đăng lại toàn bộ phần của trang web của mình có chứa nội dung tin tức của tổ chức và của các chi bộ đảng. Mọi công văn từ  những ngày trước đó, ngay cả những công văn từ vài năm trước đó, đều chứa dữ liệu cơ bản chỉ ra rằng nó đã được thay đổi vào đúng ngày đó.

Mặc dù điều này có thể xuất phát từ việc bảo trì trang web theo định kỳ, nhưng nó lại làm nảy sinh một khả năng khác: các quan chức WIV đã xóa hoặc sửa đổi các tài liệu trong một nỗ lực để tránh bị đổ lỗi trước chuyến thăm ngày 19 tháng 11 của Ji Changzheng, giám đốc an ninh và an toàn công nghệ sinh học của CAS (Học viện khoa học Trung Quốc).

Công văn đầu tiên được đăng sau ngày 11 tháng 11 là công văn của chi bộ đảng phòng thí nghiệm Zhengdian liệt kê các thành viên của nó đã lao lên tuyến đầu như thế nào, mỗi khi có tình trạng mất khả năng kiểm soát sinh học. Công văn được gửi vào ngày 12 tháng 11, nhưng dữ liệu cơ bản cho thấy tệp (file) thực sự đã được tải lên vào ngày 19 tháng 11, ngày Ji có chuyến thăm khẩn cấp.

Matthew Pottinger, người nghiên cứu các vấn đề liên quan đến Trung Quốc tại Viện Hoover của Đại học Stanford và là cựu phó cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Trump, đã nói với Vanity Fair và ProPublica, “Đây là phiên bản từ trò ‘xấu xa đậy lại’ của ĐCSTQ”.

“Về mặt khoa học, về mặt kỹ thuật là không thể thực hiện được”

Khi các nhà nghiên cứu Thượng viện tìm hiểu câu hỏi về thời điểm bùng phát dịch bệnh, họ và các cố vấn khoa học của mình đã kiểm tra việc phát triển vaccine nhanh chóng đến kinh ngạc của một số nhóm nghiên cứu Trung Quốc.

Công việc của một nhà vaccine học quân sự đã thu hút sự chú ý của họ: Zhou Yusen (1), giám đốc Phòng thí nghiệm Trọng điểm Nhà nước về Mầm bệnh và An toàn sinh học tại Viện vi sinh và dịch tễ học thuộc Học viện Khoa học Quân y, ở Bắc Kinh. Zhou đã dành nhiều năm làm việc để phát triển vaccine cho các mầm bệnh, bao gồm SARS và Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS), một loại coronavirus mới được xác định lần đầu tiên ở Ả Rập Xê-út vào năm 2012. Một báo cáo năm 2016 của WIV cho thấy Zhou là đối tác chính trong nghiên cứu vắc-xin MERS của họ. Và vào tháng 11 năm 2019, ông này đã hợp tác trong một bài báo với một nhóm các nhà khoa học của WIV bao gồm cả Shi Zhengli (Thạch Chính Lệ).

Vào ngày 24 tháng 2 năm 2020, Zhou trở thành nhà nghiên cứu đầu tiên trên thế giới đăng ký bằng sáng chế cho một vaccine SARS-CoV-2. Loại vaccine được đề xuất của ông đã hoạt động bằng cách tái tạo một phần của protein đột biến của virus được gọi là vùng liên kết thụ thể. Bản báo cáo tạm thời của Thượng viện Hoa Kỳ cho biết, để bắt đầu phát triển vaccine, các nhà nghiên cứu sẽ phải cần toàn bộ chuỗi gen của SARS-CoV-2.

Thạch Chính Lệ đã nói rằng phòng thí nghiệm của bà là phòng thí nghiệm đầu tiên giải trình tự virus và hoàn thành công việc đó vào sáng ngày 2 tháng 1 năm 2020. Trình tự đó là trình tự mà Zhou cho biết ông đã thực hiện với đơn xin cấp bằng sáng chế Trung Quốc của mình, đã được tạp chí Vanity Fair và ProPublica xem xét.

Theo bản báo cáo tạm thời nói trên, có những giới hạn về tốc độ phát triển một loại vaccine. Đặc biệt, trong đó nói rằng “các nghiên cứu trên động vật được thiết kế để kéo dài một khoảng thời gian cụ thể và không thể bị rút ngắn mà lại không làm ảnh hưởng đến kết quả.“

Trong đơn xin cấp bằng sáng chế của mình và trong các bài báo được xuất bản sau đó, Zhou đã ghi lại một quá trình nghiên cứu và phát triển thô, bao gồm cả việc đưa virus vào chuột loại hoang dã và làm lây nhiễm bệnh cho những con đã được biến đổi gen.

Vanity Fair và ProPublica đã tham khảo ý kiến ​​của hai chuyên gia độc lập và một chuyên gia cố vấn cho bản báo cáo tạm thời của Thượng viện, để có được đánh giá của họ về thời điểm nghiên cứu của Zhou có thể đã bắt đầu. Hai trong số ba người nói rằng ông ta phải bắt đầu không thể sau tháng 11 năm 2019, để hoàn thành nghiên cứu trên chuột, được nêu trong bằng sáng chế và các giấy tờ tiếp theo của ông.

Larry Kerr, người đã cố vấn cho bản báo cáo tạm thời, gọi mốc thời gian được nêu trong bằng sáng chế và tài liệu nghiên cứu của Zhou là “về mặt khoa học, về mặt kỹ thuật là không thể thực hiện được”. Ông nói thêm, “Tôi không nghĩ rằng lại có bất kỳ phòng thí nghiệm sinh học phân tử nào trên thế giới, cho dù tinh vi đến mấy, có thể làm được điều đó.”

Rick Bright, cựu quan chức HHS (U.S. Department of Health and Human Services – Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ), người đã giúp giám sát việc phát triển vaccine cho chính phủ Hoa Kỳ, đã chia sẻ với Vanity Fair và ProPublica rằng ngay cả có một thời gian biểu kéo dài đến bốn tháng thì cũng sẽ là “táo bạo”, đặc biệt là khi loại virus được đề cập là loại mới.  

Jesse Bloom, một nhà virus học tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson, cho chúng tôi biết thời gian biểu rất ngắn nhưng “có thể thực hiện được đối với một nhóm có chuyên môn đáng kể và công việc đang diễn ra suôn sẻ” về việc phát triển các loại vaccine coronavirus liên quan đến SARS, nhưng chỉ khi “mọi thứ diễn ra đúng hướng.”

Zhou và các đồng nghiệp của ông đã mô tả nghiên cứu vaccine COVID-19 của họ trong một bản thảo, được đăng vào ngày 2 tháng 5 năm 2020. Khi nó được xuất bản trên một tạp chí được bình duyệt (đồng nghiệp thẩm định) ba tháng sau đó, Reid phát hiện rằng Zhou được ghi là “đã qua đời”. Hoàn cảnh về cái chết của ông vẫn chưa được tiết lộ (1).

Những chiến tuyến

Vào những giờ đầu của ngày 1 tháng 1 năm 2020, các quan chức Vũ Hán đã đóng cửa Chợ bán buôn hải sản Huanan, sau khi xác định đây là địa điểm xảy ra chùm ca nhiễm SARS-CoV-2 đầu tiên trên thế giới. Động vật để bán đã được chở đi, các quầy hàng đã được vệ sinh và một nhóm dịch tễ học đã dành nhiều ngày để thu thập các mẫu vật trong môi trường xung quanh.

Làm thế nào mà virus đến được Vũ Hán, một đô thị với 11 triệu dân, cách những hang đầy ắp dơi của Trung Quốc hàng trăm dặm về phía bắc? Đây là nơi khó có khả năng bùng phát virus coronavirus, trong khi các nhà khoa học của WIV trước đây đã sử dụng cư dân Vũ Hán làm nhóm kiểm soát khi sàng lọc những người ở vùng nông thôn của tỉnh Vân Nam về khả năng phơi nhiễm với virus do dơi truyền sang. Họ giả định rằng người dân thành thị ở Vũ Hán sẽ ít tiếp xúc với dơi hơn.

Đối với nhiều nhà khoa học, câu trả lời đã rõ ràng: Việc buôn bán động vật hoang dã ở Trung Quốc đã đưa động vật sống, một nguồn bệnh rõ ràng, trở nên gần gũi với con người một cách nguy hiểm. Nhiều năm trước đó, một điều tương tự đã xảy ra với bệnh SARS, dịch bệnh này tràn vào nhiều thị trường buôn bán động vật sống khác nhau trên khắp tỉnh Quảng Đông trong suốt nhiều tháng.

Nhưng bản báo cáo tạm thời của Thượng viện cũng nêu bật những câu hỏi sớm nảy sinh liên quan đến lý thuyết cho là nguồn dịch từ khu chợ. Nếu buôn bán động vật hoang dã là thủ phạm, thì dấu vết của động vật bị nhiễm bệnh ở đâu? Và vật chủ là động vật đã ở đâu?

Câu hỏi COVID-19 đến từ đâu chưa bao giờ là một câu hỏi thuần túy khoa học. Ngay từ đầu, ở cả Trung Quốc và Hoa Kỳ, nó đã bị chính trị hóa.

Vào tháng 4 năm 2020, Trump tuyên bố trong một cuộc họp báo rằng COVID-19 – hay là “cúm kung”, như ông đã sớm gọi nó như vậy – đến từ một phòng thí nghiệm ở Trung Quốc. Khi bị ép đưa ra bằng chứng cho tuyên bố này, ông tuyên bố: “Tôi không thể nói với bạn điều đó. Tôi không được phép nói với bạn điều đó.” (2)

Khi một kẻ ti tiện với mưu toan vốn được huấn luyện cho quan điểm của mình về WIV nói chung, và cụ thể là Thạch Chính Lệ, thì các nhà khoa học phương Tây đã lao vào với quan điểm của họ để bảo vệ cho kẻ đó. “Chúng tôi cùng nhau lên án mạnh mẽ các thuyết âm mưu cho rằng COVID-19 không có nguồn gốc tự nhiên,” đó là một tuyên bố có chữ ký của 27 nhà khoa học và được xuất bản bởi tạp chí y khoa Lancet vào ngày 19 tháng 2 năm 2020. Sau đó, nổi lên một trong những nhà khoa học, từng ký vào bản tuyên bố đó, đã tìm cách che giấu vai trò của chính mình trong việc điều phối nó và tạo ra ấn tượng về một sự đồng thuận trong số người tham gia, như tạp chí Vanity Fair đã đưa tin trước đây. Nhà khoa học đó đã không đề cập tới vấn đề này khi trả lời yêu cầu bình luận của chúng tôi cho bài báo. (3)

Tuy nhiên, đến lúc đó, chiến tuyến đã được vạch ra. Nếu bạn ủng hộ lý thuyết rò rỉ phòng thí nghiệm, bạn đã đứng về phía Trump. Nếu bạn tin vào khoa học, bạn đã ủng hộ lý thuyết về nguồn gốc tự nhiên của covid nói chung và lý thuyết về sự lây lan từ khu chợ nói riêng.

Vào ngày 25 tháng 2 năm 2022, một nhóm các nhà nghiên cứu từ CDC của Trung Quốc đã công bố một bản thảo, trong đó tiết lộ rằng trong số 457 miếng gạc được lấy từ 18 loài động vật trong khu chợ, song không có bất kỳ bằng chứng nào về virus. Thay vào đó, virus lại được tìm thấy trong 73 miếng gạc lấy từ môi trường xung quanh chợ, tất cả đều có liên quan đến bệnh nhiễm trùng ở người. Và mặc dù một số nhà cung cấp hải sản và rau trong chợ cho kết quả dương tính, nhưng không có nhà cung cấp nào từ các quầy hàng động vật bị như vậy.

Ngày ngày sau, một nhóm các nhà khoa học bao gồm Michael Worobey, một nhà sinh vật học tiến hóa tại Đại học Arizona, đã công bố một bản in sẵn xác định khu chợ Huanan là “tâm chấn rõ ràng của đại dịch COVID-19”. Sử dụng phần mềm lập bản đồ, họ đã phân tích vị trí của 155 trường hợp được biết đến sớm nhất được chính quyền Trung Quốc báo cáo với Tổ chức Y tế Thế giới và nhận thấy chúng tập trung vào khu chợ. Một phân tích cùng lúc do Jonathan Pekar, một sinh viên tốt nghiệp ngành tin sinh học tại Đại học California San Diego, dẫn đầu, cho biết không phải chỉ có một mà là “ít nhất hai sự kiện lây lan” tại khu chợ.

Bài báo của Worobey mô tả những phát hiện của nhóm là “bằng chứng rõ ràng” cho nguồn gốc từ khu chợ của dịch bệnh. Tờ New York Times đã công bố các bản thảo nói trên làm thu hút sự chú ý của quốc tế. Khi phiên bản tương tự được xuất bản trên tạp chí Science vào tháng 7, mấy chữ “bằng chứng rõ ràng” đã bị loại bỏ. Trong một phản hồi chi tiết về yêu cầu bình luận của chúng tôi, Worobey nói rằng việc loại bỏ những từ đó là lựa chọn khi biên tập của tác giả và ngôn ngữ trong tờ Science “không kém phần dứt khoát” so với bản thảo: “Nó đã được thay thế bằng ngôn ngữ tương đương: ‘các phân tích của chúng tôi chỉ ra rằng sự xuất hiện của SARS-CoV-2 xảy ra thông qua hoạt động buôn bán động vật hoang dã sống ở Trung Quốc.‘”

Ngược lại, bản báo cáo tạm thời của Thượng viện Hoa Kỳ (4) kết luận rằng “giả thuyết về nguồn gốc động vật tự nhiên không còn đúng đắn nữa.” Các bằng chứng hiện có không phù hợp với mô hình của các đợt bùng phát trước đó, văn bản nêu rõ, bao gồm cả đợt bùng phát SARS vào năm 2003 và cúm gia cầm vào năm 2013. Những đợt bùng phát đó chứng kiến ​​nhiều sự kiện lan truyền độc lập ở nhiều địa điểm và những loại virus đó “thể hiện sự đa dạng di truyền hơn nhiều so với các chủng SARS-CoV-2 ban đầu.” Và trong vòng sáu tháng kể từ trường hợp SARS đầu tiên được biết đến, bản báo cáo cho biết, các quan chức y tế Trung Quốc đã tìm thấy bằng chứng về virus này ở cầy vòi hương và gấu chó.

Bản báo cáo tạm thời cũng chỉ ra rằng, “gần ba năm sau khi đại dịch COVID-19 bắt đầu, vẫn không có bằng chứng về một con vật bị nhiễm SARS-CoV-2, hoặc một loại virus có liên quan chặt chẽ, trước khi lần đầu tiên được báo cáo công khai về COVID- ở người 19 trường hợp ở Vũ Hán vào tháng 12 năm 2019.”

Worobey nói, “Hai bài báo gần đây của chúng tôi xác nhận rằng nguồn gốc từ động vật tự nhiên là kịch bản hợp lý duy nhất cho nguồn gốc của đại dịch.” Trước khi câu chuyện này được đưa ra, Worobey đã đăng lên và gửi các bình luận của mình cho chúng tôi, cũng như những bình luận bổ sung, trên Twitter, vì vậy chúng sẽ không thể bị “bỏ qua hoặc lọc bỏ” và ông nói rằng mình không có đủ thời gian để hồi đáp.

Trong khi CDC Trung Quốc không tìm thấy bằng chứng nào về virus ở động vật bán trên thị trường, sinh viên Jonathan Pekar (nêu trên) đã nói với tạp chí Vanity Fair và ProPublica rằng, việc không cho bán động vật trong khu chợ vào đầu năm 2020 đã gây khó khăn cho việc “lấy mẫu của động vật một cách chính xác để tìm SARS-CoV- 2.”

Cãi vã về nguồn gốc của COVID-19, đấu đá trong phòng họp Quốc hội và các bản thảo khoa học trên các trang web, ngày càng trở nên độc hại và gây chia rẽ khi thời gian trôi qua. Trên Twitter, cuộc tranh luận khoa học nên là gì đã trở thành một đống hỗn độn của những biểu tượng cảm xúc phân bua và những lời lăng mạ kiểu như học sinh trung học cơ sở. Không rõ điều gì đang thúc đẩy những thái độ căm ghét, nhưng lợi thế chính trị, cái tôi, danh tiếng khoa học và những đồng đô la cho nghiên cứu, tất cả đều đang trong tình trạng nguy hiểm.

“Dưới sự điều khiển của Nhà nước Đảng trị”

Vào đầu tháng 2 năm 2020, khi COVID-19 đang lan rộng ra ngoài Trung Quốc, James LeDuc của Phòng thí nghiệm Quốc gia Galveston bắt đầu nhận được các cuộc gọi từ các nhà báo hỏi liệu SARS-CoV-2 có thể bắt nguồn từ một phòng thí nghiệm hay không.

Ông không nghĩ vậy. Tuy nhiên, vào ngày 9 tháng 2, ông đã gửi email cho đồng nghiệp và người cố vấn lâu năm của mình tại WIV, Yuan Zhiming (5). LeDuc khuyến khích ông ta “tiến hành đánh giá kỹ lưỡng các hoạt động trong phòng thí nghiệm liên quan đến nghiên cứu về coronavirus để bạn có thể chuẩn bị đầy đủ để trả lời các câu hỏi liên quan đến nguồn gốc của virus”. Ông đưa vào một danh sách dài ba trang về “một số lĩnh vực mà bạn có thể muốn điều tra”.

Trong số những đề xuất của LeDuc là những câu hỏi sau: “Có bằng chứng nào cho thấy lỗi cơ học trong kiểm soát sinh học trong thời gian được đề cập không? – Tủ an toàn sinh học có được sử dụng và chứng nhận phù hợp không? – Hệ thống lọc khí thải có hoạt động chính xác không? ”

Các câu hỏi phù hợp. Hai tháng rưỡi trước đó, theo bản báo cáo tạm thời của Thượng viện Hoa Kỳ, các quan chức phụ trách mua sắm của WIV đã đăng một thư đấu thầu trên một trang web của chính phủ nhằm tìm kiếm một lò đốt không khí đắt tiền. Thư đó được đăng vào ngày 19 tháng 11 năm 2019, đúng ngày mà quan chức an toàn của CAS đến thăm để giải quyết một tình huống “phức tạp và nghiêm trọng” ở đó.

“WIV nằm dưới sự kiểm soát của nhà nước đảng,” theo Toy Reid. “Các nhà khoa học Mỹ đã chậm nhận ra điều đó.”

Trước khi bộ lọc HEPA (bộ lọc khí đạt tiêu chuẩn HEPA) được áp dụng rộng rãi hơn vào những năm 1950, lò đốt không khí đã được sử dụng để “làm nóng không khí từ nơi này và đi đến nơi khác, để loại bỏ chúng khỏi bất kỳ tác nhân vi khuẩn nào,” theo Bob Hawley, cựu giám đốc an toàn tại Viện nghiên cứu bệnh truyền nhiễm của quân đội. “Nếu bằng cách nào đó hệ thống lọc HEPA không thành công, do bị rách hoặc bị thủng… thì cách khắc phục nhanh chóng của bạn là đưa vào lò đốt không khí.”

LeDuc cho biết ông chưa bao giờ nhận được phản hồi từ Yuan.

Toy Reid, hiện đang ở Jakarta, Indonesia, tiếp tục công việc của mình cho Bộ Ngoại giao, nói rằng các nhà khoa học của WIV không phải là “chuyên gia tự do” để có thể thẳng thắn chia sẻ những gì đã xảy ra trong phòng thí nghiệm của họ. “WIV nằm dưới sự kiểm soát của nhà nước đảng trị,” ông nhận xét. “Chỉ do bạn không thể thấy được những áp lực chính trị mà họ đang phải chịu không có nghĩa là họ không bị áp lực. Các nhà khoa học Mỹ đã chậm nhận ra điều đó”.

Nếu không có sự hợp tác của chính phủ Trung Quốc, chúng ta không thể biết chính xác điều gì đã xảy ra hoặc không xảy ra tại WIV, hoặc tình huống nào đã phát tán SARS-CoV-2. Nhưng các công văn mà Reid khám phá và khai thác được, khi được kết hợp với các bằng chứng bổ sung mà nhóm Thượng viện đã tổng hợp, nó đã chỉ ra một thảm họa trong quá trình thực hiện nghiên cứu ở WIV: áp lực chính trị để vượt trội hơn quốc gia khác, không đủ nguồn lực để bảo vệ cho công việc vốn rủi ro và nỗ lực đổ lỗi khi khủng hoảng xảy ra. Như Reid đã thấy, cộng đồng quốc tế phải tiếp tục yêu cầu câu trả lời. “Nếu bạn chỉ giơ tay lên trời và nói, ‘Chúng ta sẽ không bao giờ biết vì đó là Trung Quốc’, và bỏ qua – nếu bạn áp dụng cách tiếp cận theo chủ nghĩa phòng thủ đó – bạn không thể chuẩn bị cho mình để ngăn chặn những điều tương tự“.

(Hết)